Co to jest wstępny przegląd dostępności
Wstępny przegląd jest formalną procedurą oceny dostępności cyfrowej, uznaną i zalecaną przez WAI W3C, aby wykryć i naprawić elementarne błędy dostępności witryny, zanim zostaną wykonane badania kompleksowe, obejmujące testy zgodności z wymaganiami zdefiniowanymi w standardzie WCAG i przepisach prawa.
Cele i efekty wstępnego przeglądu dostępności cyfrowej
Są trzy główne cele wstępnego przeglądu dostępności:
- sprawdzenie, czy witryna spełnia podstawowe wymogi dostępności,
- wykrycie problemów dostępności wymagających rozwiązania,
- weryfikacja i aktualizacja polityki dostępności cyfrowej.
Sprawdzenie, czy witryna spełnia podstawowe wymogi dostępności
Zapewnienie dostępności cyfrowej jest procesem. Nawet jeśli witryna internetowa została zbudowana wedle najlepszych wzorców dostępności, to każda dodana do witryny treść może tę dostępność coraz bardziej ograniczać. Okresowe sprawdzanie witryny oparte na procedurze wstępnego przeglądu dostępności jest jedyną efektywną metodą upewnienia się, że dostępność treści witryny jest zapewniana. Efektywną, bo, oczywiście, można poddawać witrynę okresowo kompleksowym, ale i kosztownym audytom zewnętrznym.
Wykrycie problemów dostępności wymagających rozwiązania
Wstępny przegląd dostępności pomaga wykryć najbardziej podstawowe, ale zarazem i najczęstsze bariery dostępności cyfrowej. Ich źródłem może być oprogramowanie, ale bardzo często bywa człowiek – autor, redaktor dodawanych do witryny treści. Na wykryte bariery można reagować – usunąć albo naprawić popełnione błędy, zwiększyć intensywność i zakres bieżącej kontroli dostępności, zmodyfikować procesy tworzenia i akceptacji treści cyfrowych. Natomiast niewykryte bariery narosną z czasem do poziomu nieakceptowalnego i postawią wydawcę witryny wobec konieczności poniesienia nieproporcjonalnie dużych i w gruncie rzeczy nieuzasadnionych kosztów najpierw zewnętrznego kompleksowego audytu, a potem naprawiania skutków
Weryfikacja i aktualizacja polityki dostępności cyfrowej
Okresowe przeprowadzanie przeglądów dostępności dostarcza materiałów do oceny skuteczności i efektywności przyjętej polityki dostępności cyfrowej. Utrzymanie wysokiego poziomu dostępności potwierdza trafność rozwiązań systemowych. Wzrost liczby wykrywanych barier, powtarzalność niektórych problemów może wskazywać na potrzebę wprowadzenia zmian w obowiązujących procedurach, przeprowadzenia dodatkowych szkoleń. Analiza wyników okresowych przeglądów może też prowadzić do wyznaczenia nowych wyższych standardów niż wytyczone w aktualnej polityce dostępności.
Czego wstępny przegląd dostępności nie zapewnia
Choć wstępny przegląd dostępności pomaga wykrywać podstawowe bariery dostępności, to z pewnością nie wychwyci wszystkich problemów.
Wstępny przegląd dostępności nie odnosi się do wszystkich aspektów dostępności witryny, ani nie bierze pod uwagę zróżnicowania problemów, jakie napotykają zwłaszcza użytkownicy z różnymi niepełnosprawnościami.
Nawet, jeśli wynik wszystkich testów podczas wstępnego przeglądu dostępności będzie pozytywny albo wszystkie wykryte podczas przeglądu problemy zostaną rozwiązane, to witryna wciąż może sprawiać różnym osobom poważne problemy z dostępnością. Dlatego z całą mocą trzeba podkreślić, że wstępny przegląd dostępności nie może być podstawą do określenia poziomu zgodności strony internetowej z normami czy standardami dostępności, takimi jak WCAG 2.1.
Ale wstępny przegląd dostępności może być jedną z istotnych przesłanek samooceny stanowiącej podstawę deklaracji dostępności strony internetowej obok innych, które mogą prowadzić do przekonania, ze witryna spełnia wymagania deklarowanego standardu, takich jak:
- uprawnione oświadczenie wykonawcy witryny o jej zgodności z wymaganym poziomem dostępności,
- audyt akceptacyjny, wykonany przed odbiorem witryny od jej wykonawcy,
- pozytywny wynik testów automatycznych znaczącej próbki stron witryny,
- brak skarg użytkowników na niedostępność treści witryny albo skuteczne interwencje naprawcze zrealizowane w wyniku otrzymanych skarg,
- opinia eksperta ds. dostępności wydana na podstawie udzielonych konsultacji i wyrywkowej oceny zgodności wybranych stron witryny.
Odrębnie żadna z tych przesłanek nie jest wystarczająca, aby z uzasadnionym przekonaniem deklarować zgodność witryny z wymogami dostępności. Jednakże wystąpienie jednej czy kilku z tych przesłanek równocześnie z pozytywnym wynikiem wstępnego przeglądu dostępności uprawnia do złożenia oświadczenia o zgodności.
Na przykład, jeżeli oprogramowanie witryny zostało wykonane z uwzględnieniem wymogów dostępności, a wstępny przegląd dostępności nie wykazał żadnych barier albo wykryte usterki zostały naprawione, można uznać, że są to wystarczające przesłanki dla pozytywnej samooceny.
Efekty wstępnego przeglądu dostępności
Efektem przeglądu dostępności powinny być:
- ogólna ocena dostępności witryny,
- lista wykrytych barier dostępności,
- działania naprawiające dostępność,
- aktualizacja polityki dostępności cyfrowej.
Dokumentacja przeglądu dostępności
Chociaż nie istnieją żadne formalne wymogi, by wstępny przegląd dostępności kończył się sporządzeniem formalnego raportu czy podsumowania, nic nie stoi na przeszkodzie, by przegląd solidnie udokumentować. Na dokumentację wstępnego przeglądu dostępności witryny powinny się złożyć:
- metryka przeglądu (data wykonania, wykonawcy),
- wykaz zbadanych stron,
- lista wykrytych problemów dostępności,
- syntetyczna ocena dostępności,
- wskazówki do poprawy dostępności serwisu.
< O Łatwych testach | Łatwe testy - spis treści | Korzystanie z Łatwych testów >